Gasthuiskapel Borgloon
May 20 - June 24 2018
Sat - Sun, 14u - 18u
Gasthuiskapel, Graethempoort 2 bis, 3840 Borgloon
Kusseneers Gallery
12 April - May 6 2018
In combination with expo and book presentation Bendt Eyckermans
Kusseneers Gallery - Menenstraat 10 - 1080 Brussel - info@kusseneers.com - www.kusseneers.com
Naar
aanleiding van een bezoek aan het atelier van Bart Gielen, Kanegem,
februari 2018
Bart
Gielen boorde in zijn jongste werk een nieuwe ader aan. Zijn
artistieke zoektocht gaat uit van uiterst basic plastische middelen -
een simpel stuk houtskool - die hij maximaal uitbuit in functie van
ruimtelijke sfeer en expressie. Daarvoor tast hij de extremen af van
perspectief, illusie en clair-obscur. Eerder deed hij dat met
verlaten panden en de wereld van de machines. Dat die attitude hem
vroeg of laat op het pad zou brengen van de oude meesters mag geen
wonder heten. De schilderkunst van meer dan drie eeuwen terug was een
waar labo van beeldexpressie, waarbij goddelijke aanwezigheid werd
vertaald in maximale dramatiek op een plat vlak. Contrasten,
detaillering, licht en donker, plooienval van gewaden, positie en
beweging werden tot het uiterste gedreven, met Vlaamse primitieven,
Rubens of Caravaggio als uitzonderlijke exponenten. Eeuwen lang
bepaalden beelden van de meesters onze perceptie van het
bovennatuurlijke of het bevreemdende. Zelfs bij niet-ingewijden
hebben ze in onze beeldtaal zo een canon vastgelegd en een hang naar
effect en impact, die doordesemt in fotografie en hedendaags kijken.
Bart is een fervent bezoeker van kerken. Het theatrale van wat er
rest aan architectuur en beelden contrasteert er vandaag fel met de
achteruitgang van de religieuze beleving. Barts’
tekenstijl van verschijnen en verdwijnen onderstreept als een vanitas
die tanende invloed van het barokke tafereel. De
loutere dramatiek van de oude meesters blijft fascineren, maar wordt
inhoudelijk niet meer gedragen door voortrazende cultuur. Wat rest
levert niet alleen postmoderne melancholie op, maar ook een
fascinerende beeldbank, waaruit hij naar hartenlust sprokkelt, op
zoek naar mysterie en sfeer.
Eerder
dan een pastiche of een kopie worden zijn tekeningen een onderzoek
naar het ontstaan van een beeld, waarbij diverse bronnen worden
gecombineerd tot een nieuw geheel. Figuren met een heel verschillende
schilderkunstige stamboom belanden in hetzelfde tafereel, geblend
door de overtuigingskracht van de tekening. Dat hij daarbij delft in
de geschiedenis laat hij ook clever zien: als eigentijds tekenaar
knipoogt Bart ook naar de illusie van ruimte op een platte drager. De
tover van het beeld krijgt ruis: merkwaardige horizontale of
verticale banden verschillen in tint. Rasters en sporen suggereren de
X-rays van restauratie of wetenschappelijk onderzoek, achterliggende
spieramen of ingrepen. De vervormingen van lichamen en structuren
kunnen verwijzen naar de hapering van een scanner. Door de mangel
gehaald van onze eigentijdse apparaten verschijnen deze beelden als
fantomen. Al tekenend haalt Bart ze met panache terug binnen in de
wereld van verwondering en mystiek.
Frederik
Van Laere
© Bart Gielen (all images) - © Frederik Van Laere (all text)